Nederland is een land dat op de zee is gewonnen, waar elk stukje grond zorgvuldig is gepland en onder controle staat. Maar toen bleek dat de natuur zich niet altijd aan plannen houdt, vooral als het om ganzen gaat. Ondertussen is het langverwachte zomerweer aangebroken. Zoals altijd is het grillig en onvoorspelbaar, en dit jaar wordt het vergezeld door een ongenode gast in enorme hoeveelheden.
Snel en intens. Dat schreef De Telegraaf deze week. In een land waar een mooie zonnige dag reden is voor een nationale feestdag en het weer binnen een uur kan omslaan, is elke minuut warmte goud waard. Amsterdam, Den Haag en het hele land leven deze weken in een hectisch ritme: overvolle stranden in Scheveningen, overvolle terrasjes, hele gezinnen op de fiets en stadsbewoners die enthousiast genieten van temperaturen die elders gematigd zouden lijken, maar hier aanvoelen als tropische hitte.
Maar deze oase van rust wordt verstoord door een onverwachte indringer: ganzen, sterke en sociale vogels die zich hebben gevestigd in parken, langs de grachten en vooral op de stranden en in recreatiegebieden. Hun massale aanwezigheid (vorig jaar zomer werden er alleen al in de stadsparken duizenden exemplaren geteld) heeft het recreëren in de natuur tot een voortdurende beproeving gemaakt, waarbij de recreanten elke stap moeten afwegen om niet in de uitwerpselen te trappen, die zich in enorme hoeveelheden ophopen.
Dagelijkse uitwerpselen. Een probleem dat op het eerste gezicht misschien onbeduidend lijkt, staat het genieten van de zomer, die de Nederlanders als heilig beschouwen, rechtstreeks in de weg. Op het strand moet je, voordat je je handdoek neerlegt, eerst de omgeving inspecteren, beachvolleyballers bidden dat ze niet met hun gezicht in de groenbruine massa vallen en ouders houden angstig in de gaten dat hun kleine kinderen de uitwerpselen niet met natte zand verwarren.
De krant meldde dat het gras in het Vondelpark bedekt is met een laag uitwerpselen en dat ganzen de drukke fietspaden met dezelfde onverschilligheid oversteken als toeristen in het centrum van Amsterdam. Cijfers illustreren de omvang van het probleem: op sommige populaire stranden verzamelt het personeel meer dan 20 kg uitwerpselen per dag, waarvoor hele teams van seizoensarbeiders moeten worden ingezet, wier taken het afgelopen decennium aanzienlijk zijn uitgebreid.
Mislukte innovaties. Gemeenten hebben jarenlang geprobeerd deze “ganzenplaag” in te dammen. Ze hebben geprobeerd de uitwerpselen met zand te mengen, maar het water in de kustzone werd vies. Om de vogels weg te jagen, gebruikten ze geluidsopnames van roofdieren, maar de ganzen raakten daar snel aan gewend. Ze hebben zelfs overwogen om getrainde honden in te zetten, zoals in andere landen, maar dat bleek te duur en te ingewikkeld om te organiseren.
Deze zomer werd veel hoop gevestigd op een machine die door het onderhoudsteam zelf was uitgevonden. Het was een soort wielzeef, vergelijkbaar met een grasmaaier, bedoeld om de uitwerpselen van het zand te scheiden. Wat was het probleem? In de praktijk bleek het apparaat te zwaar en ineffectief op de vochtige Nederlandse zandgrond, en uiteindelijk moest het naar de schuur. Uiteindelijk blijft de meest betrouwbare methode de meest primitieve: een schop, rubberen handschoenen en eindeloos Nederlands geduld.
Onvermijdelijke co-existentie. De strijd tegen ganzen wordt echter beperkt door de wet en de publieke opinie. In Nederland is het afschieten van ganzen een onderwerp van heftige discussies, vooral als het gaat om de landbouw of de veiligheid van Schiphol. Maar in stadsparken en op stranden is massaal afschieten onaanvaardbaar. In Amsterdam of Den Haag zijn ganzen niet alleen een vervelende hinder, maar ook een onlosmakelijk onderdeel van het stadsbeeld.
Zelfs degenen die de uitwerpselen opruimen, vinden een zekere rust in dit monotone werk (hoewel ze nog lang daarna een specifieke geur verspreiden). De realiteit is dat in een land waar geen enkele zonnige dag verloren mag gaan, de Nederlanders deze vervelende invasie pragmatisch lijken te accepteren als de prijs voor het kunnen genieten van het strand.
Met hun kenmerkende directheid en een vleugje humor hebben ze zich erbij neergelegd dat er tussen de zon, de zee en de wind altijd een derde gast is: de alomtegenwoordige gans… en zijn onvermijdelijke sporen.
