Het verhaal van Jean-Marc, tabaksverkoper in een klein dorpje in de Drôme, illustreert een onbekend probleem waarmee veel zelfstandigen in heel Frankrijk te maken hebben.
Ondanks tientallen jaren ononderbroken werken, ziet zijn pensioen er onzekerder uit dan dat van sommige mensen met een bijstandsuitkering.
Een onvoorwaardelijke toewijding
Jean-Marc heeft zijn rol als tabaksverkoper altijd serieus genomen. “Het is meer dan een baan, het is een roeping”, zegt hij terwijl hij de ochtendkranten zorgvuldig ordent. In vijftien jaar tijd heeft hij zijn winkel nooit langer dan twee dagen achter elkaar gesloten, uit angst zijn klanten te verliezen of zijn vaste klanten zonder middelen voor hun dagelijkse behoeften achter te laten.
De impact van non-stop werken op het pensioen
“Ik dacht dat hard werken en nooit stoppen mijn situatie op mijn pensioen zou verbeteren. Ik had het mis.”
In tegenstelling tot Jean-Marc denken velen dat zelfopoffering op het werk een comfortabel pensioen garandeert. Het pensioenstelsel voor zelfstandigen, dat vaak gebaseerd is op bijdragen die evenredig zijn aan het opgegeven inkomen, is echter niet gunstig voor mensen met een bescheiden maar stabiel inkomen, zoals hij.
Een moeilijke economische realiteit
Vaste lasten, belastingen en de lage marges in de tabakssector maken het moeilijk om het inkomen aanzienlijk te verhogen. “Aan het einde van de maand, nadat ik alle lasten heb betaald, blijft er niet veel over om mijn pensioenpremies te verhogen”, legt Jean-Marc uit.
Vergelijking met de sociale minima
In Frankrijk dient het inkomen voor actieve solidariteit (RSA) als vangnet voor mensen zonder voldoende middelen. Ironisch genoeg ontdekte Jean-Marc na een snelle berekening dat zijn toekomstige pensioen lager zou zijn dan wat een RSA-ontvanger krijgt.
- Inkomen voor actieve solidariteit: ongeveer 565 euro per maand voor een alleenstaande.
- Geschat pensioen voor Jean-Marc: ongeveer 500 euro per maand.
Het gevoel van onrechtvaardigheid
“Het is ontmoedigend om te denken dat ik na zoveel jaren hard werken slechter af zal zijn dan iemand die niet heeft kunnen of mogen werken.”
Dit gevoel van onrechtvaardigheid wordt gedeeld door veel zelfstandigen die ondanks een leven lang hard werken geconfronteerd worden met een onzekere pensioenvoorziening.
Mogelijke oplossingen
Gezien deze situatie stellen deskundigen verschillende mogelijke aanpassingen voor:
- Een hervorming van de pensioenberekening voor zelfstandigen, waarbij rekening wordt gehouden met het aantal gewerkte jaren en niet alleen met het inkomen.
- Fiscale stimuleringsmaatregelen om zelfstandigen aan te moedigen hun vrijwillige bijdragen te verhogen.
- Een aanpassing van de minimumpensioenen aan het niveau van de RSA (het Franse minimuminkomen) om een minimale levensstandaard voor alle gepensioneerden te garanderen.
In afwachting daarvan is Jean-Marc van plan om te blijven werken, zelfs op hoge leeftijd. “Ik wil absoluut niet in een moeilijke financiële situatie terechtkomen”, zegt hij vastberaden, maar duidelijk bezorgd over de toekomst.
De vraag blijft: hoe kunnen we een fatsoenlijk pensioen garanderen aan mensen die hun leven zo toegewijd aan hun beroep hebben gewijd? Het debat over de pensioenhervorming woedt voort, waarbij niet alleen politici en deskundigen betrokken zijn, maar ook gewone burgers zoals Jean-Marc.
